दहावा दिवस..

आज दहावा दिवस..

कॉलेज संपल्यावर काकांच्या वशिल्यावर एका बुकस्टोअर मध्ये दहा हजाराच्या नोकरीला लागून आज बरोबर दहा दिवस झाले.
कॉलेजचे शिक्षण पुर्ण झाले की एखादा पार्टटाइम जॉब करायचा आणि संध्याकाळी कॉम्पुटरचा इंजिनियरींगचा डिप्लोमा करायचा हे मी ठरवलंच होतं.
डिप्लोमाचा खर्च सुद्धा माझ्या पगारातूनच भागला जाईल अशी नोकरी मी शोधत असतानाच,  काकांनी मला फोन केला..
"  संतोष एक नोकरी आहे सकाळी ११ ते संध्याकाळी ६,  पगार नऊ दहा देतील. करशील का? बुक स्टोअर आहे..आलेल्या गिऱ्हाईकाला पुस्तकं दाखवायची,  थोडी पुस्तकाबद्दल माहीतीही सांगायची,  शिवाय इतर इनवर्डस् - आऊटवर्डस् बघायचे.  क्वचितच बिलींग करायचे.  "

आपण तर बुवा जाम खुश..
एक तर वाचनाची आवड आणि त्यात बुक स्टोअरमध्येच नोकरी म्हणजे सोन्याहुन पिवळं..
लगेच होकार कळवला.
आईने तर लगेच पेढे आणून चाळीभर वाटले.  सर्वांनीच कौतूक केले होते त्यादिवशी. एक छोटेखानी पार्टी सुद्धा झाली,  आम्हा चाळकरी मित्र मंडळाची.
सर्व मित्र होते.  सुर्या, अमोल, केदार सुधीर, चिन्मय सर्वांसोबत तो आनंद साजरा केला होता.
आणि पहिला दिवस उगवला..
स्टोअर मध्ये गेल्या गेल्या सरांनी दोन जोडी कपडे दिले..  आणि म्हणाले
" सो... संतोष..  तुझा बायोडेटा वाचला मी,  चांगले मार्क मिळवलेस की बीकॉमला,  मग पुढे का शिकत नाहीस? नोकरी करुन सुद्धा तुझ्याकडे पुरेसा वेळ आहे अभ्यास करायला.  तुझ्या काकांनी शब्द दिला म्हणून तूला नोकरी देतोय.  सर्व पगार अकाउंट मध्ये जमा होणार... आणि हो,
 कामावर असताना हेच कपडे घालायचे..  बाकी कामाचे स्वरुप तुला शरद समजावून सांगेल,  ते नीट समजून घे." असं म्हणून ते कॉम्प्युटरमध्ये पाहू लागले.
काकांनी शरद शी ओळख करुन दिली.  शरद माझ्यापेक्षा मोठा होता..  पाच सहा वर्ष..  पण अगदी हुशार.  पुस्तक कशी लावायची,  क्रम कसा ठेवायचा,  एखादे पुस्तक कोणत्या शेल्फवर आहे हे कॉम्पुटरमधून कसे शोधायचे हे फार सोप्या पद्धतीने समजावून सांगितलं.  माझे शिक्षण जास्त असले तरी त्याचा अनुभव आणि हुशारी माझ्यापेक्षा निश्चितच जास्त होती.
तीन चार दिवसातच मी प्रत्यक्ष गिऱ्हाईकांच्या सामोरी गेलो.  पहिल्याच गिऱ्हाईकाने साडे तीन हजाराची पुस्तकं घेतली, हे माझ्यासाठी खुप मोठं होतं.  कॉम्प्युटरच्या सॉफ्टवेयरमध्ये त्या बिलावर सेल्समन म्हणून स्वतःचे नाव बघण्याचा आनंद काही औरच होता.  गिऱ्हाईक नसेल तेव्हा हवं ते पुस्तक वाचायला परवानगी होतीच. शरद सुद्धा वाचायचा.
सहाव्या दिवशी स्टोअर चे शटर डाऊन केल्यावर थेट कॉम्प्युटर अकादमी गाठली.  डिप्लोमाची बॅच सुरु व्हायला अजून दोन महिने होते, परंतू फॉर्म भरणे, बॅच ठरवणे वगैरे आधी करणे गरजेचे होते.
फी चा चेक आठ दिवस आधी दिला तरी चालण्यासारखं होतं.

डिप्लोमा मिळाल्यावर मोठी नोकरी..  जास्त पगार..  खुप सारी स्वप्न होती..  पहिल्या पगारातून आई ला साडी..  बाबांसाठी घड्याळ घ्यायचे. अशातच तो दहावा दिवस उगवला...
सकाळी नेहमीप्रमाणे साडे दहाला दुकानाबाहेर उभा होतो तर समोरच्या फुटपाथवर अमोलचा मोठा भाऊ आनंददादा दिसला.
आनंददादा बीएमसीत कामाला.
त्याला हाक मारली तशी त्याने मला तिकडे बोलावून घेतलं. मी धावतच रस्ता क्रॉस केला.
" काय आनंददादा? काय करताय इकडे आज?  "
आनंददादाच्या सोबतीची माणसे फुटपाथवरच्या मोठ्या झाडावर चढायच्या तयारीत होते.
" अरे नेहमीचेच काम..  पावसाळा आला की झाडांची छाटणी करायचे.. आता आठ दहा दिवस हेच काम. ते सोड..  काय म्हणत्येय नोकरी?  त्या समोरच्या बुकस्टोअर मध्येच काम करतोस ना तू? "

" हो अरे..  छान आहे काम..  शिवाय भरपूर वेळ मिळतो बाकी अभ्यास वगैरे करायला " मी हसत हसत म्हणालो.
इतक्यात वर चढलेल्या सहकाऱ्याने आनंददादाला हाक मारली म्हणून मी तिथून काढता पाय घेतला.
सर आलेच होते.  त्यांच्याकडून चावी घेऊन शटर उघडले.
" संतोष..  तो तुझ्या ओळखीचा आहे का रे?  " मागून सरांचा आवाज आला.
" हो सर,  आमच्या चाळीतला आहे आनंददादा.. " मी आनंदाने सांगितले.
" जा जावून त्याला सांग की मी दोन मिनीटे बोलावलंय " सरांनी हुकूम सोडला.  कुलुप शरदच्या हातात देऊन मी तडक आनंददादाकडे गेलो.
" आनंददादा..  ऐक ना..
आमचे सर तुला बोलवताहेत.  काही तरी काम आहे बहुतेक " झाडावर चढलेल्या आनंददादाला खालून ओरडून सांगितले.

" आलो सांग त्यांना..  एकदा ही वरची फांदी तोडली की येतो. " वरुनच ओरडून त्याने सांगितले.
मी तसाच पुन्हा गेलो.
सरांना त्याचा निरोप कळवला.
दोन गिऱ्हाईके होती त्यांच्याकडे वेळ देत असताना दरवाजातून आनंददादा आला.
सर आणि त्यांचे बोलणे सुरु होते.  मी गिऱ्हाईक पटवून त्यांच्याजवळ येऊन उभा राहीलो.
सर बोलत होते.
" अरे याला सुद्धा घ्या की मदतीला. लोकांना अडवेल की तो. " आणि दोघेही हसले.

" चल रे संतोष...  तुमच्या बिल्डिंगसमोरच्या झाडावरची फांदी तोडायची आहे. .  तू फक्त लोकांना थांबव.  " आनंददादा बोलला.

" बास ना..  चल की मग. " मी सुद्धा हसलो.
दुकानासमोरचे झाड भरपूरच उंच वाढले होते.  त्याची एक फांदी आमच्या दुकानाच्या बिल्डिंग मध्येच घुसली होती जणू.
आनंददादाशी बोलत असताना समजले की मागच्या महिन्यात त्या फांदीवरुन चोरी करुन चोर पळाले होते आमच्या स्टोअर मधून.  म्हणून ती कापायची विनंती सरांनी त्याला केली होती..
मला फक्त लोकांना बाजू करायचे होते.  फुटपाथवर दोन्ही बाजूला दोरी बांधली आणि मी फुटपाथच्या अलीकडे उभा राहून लोकांना " काम चालू आहे.  बाजूने जा " अशा सुचना देऊ लागलो.
आनंददादा आणि त्याचा सहकारी झटपट झाडावर चढले.  फांदी मोठी होती म्हणून आधी तिची सर्व पाने छाटली.  आणि मग खोडापासून तोडायला सुरुवात केली.  मी खाली लोकांना अडवत होतो.  लोक सुद्धा असे,  उगाच चीरचीर करत होते.
" ही काम रात्री नाही का रे करता येत?  फुकटचा त्रास कशाला देता लोकांना?  "
मी शांतपणे..  काका मामा करत त्यांना बाजूने जायला सांगत होतो.
जरा वेळाने आनंददादाने वरुन हाक मारली..
" संतोष..  बघ आता कोणाला येऊन देऊ नको.  फांदी मोडायला आली.  उगाच नको तो ताप व्हायचा डोक्याला.  "

" हो दादा..  नाही कोणी येणारे दिसत.  "
मी दोन्ही बाजूला नजर टाकली..  तोच समोरच्या बाजूने एक शाळेतली मुलगी रस्ता ओलांडून फुटपाथच्या मार्गाने येताना दिसली..
तिला थांबवायला म्हणून दोरीच्या आत उडी मारली..
" ए..  थांब थांब..  पुढे नको येऊस.. "
इतक्यात फांदी तुटल्याचा काड् काड् आवाज आला.  वर बघितले तर ती फांदी पडत होती.
पण ती मध्येच अचानक थांबली.. क्षणभरच..  आणि मग झरझरत खाली आली.  पण अचानक माझ्या लक्षात आलं की फांदी थांबली ती एका वायरला अडकली होती आणि ती सुटली कारण वायर बिल्डिंगच्या गच्चीवरच्या कठड्यावर गुंडाळून ठेवलेली होती... जोर पडल्याने, जुना कठडा झटका मिळून...तुटून सरळ माझ्याच दिशेने येत होता...

" संतोष..  अरे बाजूला हो.. "
आनंददादाचा आवाज ऐकतच खाली कोसळलो.


बातमी होती...
गिरगावात बिल्डिंगचा एक भाग कोसळून एका युवकाचा मृत्यु..

- बिझ सं जय ( १९ नोव्हेंबर, २०१६)