.... कटींग चहा ....
"हो... तीच ती...
नक्कीच ती.. "
रस्त्याच्या पलीकडून डोळ्यांना चष्मा लावून हातात भाजीची कापडी पिशवी, ज्यात पांढराशुभ्र मुळा लांबूनही दिसत होता, एकंदरीत गबाळ्या साडीत चालत जाणाऱ्या तिला बघितल्या बघितल्या त्याला शाळेतले शेवटचे दिवस आठवले. दोघांनाही एकमेकांबद्दल आकर्षण होते. पण स्टोरी कधी बनलीच नाही. आता इतक्या वर्षांनी ती पुन्हा दिसतेय.
रस्ता ओलांडून तो तिच्या समोर जाऊन उभा राहीला. तिने बाजूने रस्ता काढला तसा तो बोलला..
" सुगंधा... तू सुगंधाच ना? "
पुढे गेलेली ती क्षणभर चपापली.
तीने मान वळवून त्याच्याकडे पाहीलं. चेहरा आठवेना...
"हो मी सुगंधाच, पण मी आपल्याला ओळखलं नाही? "
" हुश्श.. म्हणजे मी बरोबर होतो. सुगंधा... अग मी संजीव.. दहावी अ.. आर्यन.. ओळखलंस का आत्ता तरी.. " त्याने गालावर त्याचे सर्वांना आवडणारे हास्य आणलं.
" अय्या... संजीव.. किती बदललास तू? कसं रे ओळखणार? सेंडऑफ नंतर आता दिसतो आहेस. " तिचीही कळी खुलली.
" बघ की... पण मी तुला ओळखलं की नाही? आपण चेहरे विसरत नाही लवकर. आणि त्यातही आवडत्या लोकांचे तर नाहीच नाही. "
त्याच्या डोळ्यासमोर ती दहावीतली सोळा वर्षीय लाल रिबीनीत दोन शेंड्या बांधून गालाला हलकासा पावडरचा हात लावून, नेहमी नीटनेटकी राहणारी सुगंधा होती.
" काय म्हणतोस कसा आहेस? बाकी काय म्हणतोस? " क्षणभरापुर्वी तिचा खुललेला चेहरा अचानक हिरमुसला. तिच्या चेहऱ्यावरचे बदलणारे भाव एक सायक्रॅटीस्ट म्हणून त्याने पटकन ओळखले.
" मी मस्त आहे, तू सुद्धा छानच दिसतेयस की. जरा सुटली आहेस एवढीच, पण ते जनरल आहे. लग्न झालं की गृहीणींमध्ये तो फरक होतोच. " त्याची नजर तिच्या मानेच्या बाजूला दिसणाऱ्या काळ्या मण्यांवर गेली.
" हो रे. तू काय करतोस सध्या? " ती कोणत्यातरी अनामिक दडपणाखाली बोलत होती हे नक्की.
" मी डॉक्टर आहे.. सायक्रॅटीस्ट.. ते काय समोर माझे क्लिनीक आहे. घाईत नसलीस तर एक एक कटींग घेऊया ? "
त्याने तिच्या चष्म्यापलीकडे असणाऱ्या परंतू अत्यंत अस्वस्थ डोळ्यात पाहून विचारलं.
" नको... बरं दिसत नाही ते. तू माझा वर्गमित्र आहेस हे कोणाला कळले तर, लोक काय विचार करतील?
नको चहा वगैरे, चल मी निघते भेटू पुन्हा कधीतरी. " ती द्विधा मनस्थितीत होती नक्की, कारण तोंडाने जरी ती बोलत असली तरी ती एकाच जागी स्तब्ध उभी होती.
" ते बघ, नाक्यावरच चहाचे हॉटेल आहे दहा मिनीटे तर लागतील आणि पैसे मी देईन म्हणजे तर झालं " तो मोठ्याने हसला.
खरोखरच तिथे हॉटेल दिसत होते.
" अरे पण हे भाजी आणि हे सामान? " तिने पिशव्या वर करुन दाखवल्या.
" आपल्याला कुठे फाईव्ह स्टारला जायचंय? " पुन्हा गालातल्या गालात हसत तो म्हणाला.
"ओके, चल आता मला उशीर होतोय. " तीने पाय हॉटेलच्या दिशेने हलवले.
दुसऱ्या मिनीटाला ते हॉटेल मध्ये बसले होते.
" भाऊ.. दोन कटींग पटकन आणा मॅडम खुप घाईत आहेत " पुन्हा तसंच गोंडस हसला. पुढे बोलला...
" मी सांगितलं आता तू सांग काय चाललंय तुझे? कोणासोबत लग्न केलंस? आणि हा असा अवतार का? शाळेत तर एकदम नीटनेटकी रहायचीस तू? "
" काय सांगू शाळा संपली आणि दुसर्‍याच वर्षी बाबांनी लग्न लावून दिले... अनोळखी माणूस, नवीन घर यांना समजून घेता घेता.. पदरात मुलं पडली सुद्धा. दिवसभर घरातच काही नवीन करायला जायचं तर सतत नकार, नवरा चांगला आहे पण जुन्या विचारांचा. परक्या कोणाशी बोललेले आवडत नाही. वयात सुद्धा दहा वर्षाचा फरक, संसार आहे म्हणून चाललंय सर्व " ती बोलताना सारखी चष्म्याला हात लावत होती, सारखं त्याच्या डोक्यापलीकडून रस्त्यावरच्या लोकांकडे पाहत होती. तो तिला वाचत होता.
तेवढ्या संभाषणावरुन त्याला तिचा नेमका काय प्रॉब्लेम आहे ते समजून चुकलं.
" साब.. दो कटींग " असं बोलून चहावाला समोर वाफाळते काचेचे ग्लास ठेवून गेला सुद्धा.
" घे कटींग चहा.. आमच्या इथला स्पेशल. पण त्यासोबत तुला माझी मैत्रीही स्विकारावी लागेल. बोल आहे मंजूर? " एका हातात चहा आणि दुसरा हात त्याने तिच्या समोर केला.
ती चपापली.. तिने पहिल्यांदा त्याच्या डोळ्यात पाहीले.. ते अजूनही तसेच होते शाळेत असताना पाहीले होते तसेच.. मिश्किल आणि आव्हान देणारे. ती क्षणभर मोहरली तिचे ओठ विलग झाले आणि बोलली..
" नाही अरे, लग्न झालंय आता माझे, मुलं सुद्धा मोठी झालीत की संसार आहे माझा, नवरा आहे, प्रेमही करतो तो माझ्यावर.. " तिने चहाच्या ग्लासाकडे पाहत बोलणे सुरु केलेलं.
" अगं मी मैत्री म्हणतोय तुला.. " तो हसत हसत बोलला.
ती जणू त्याचे ऐकतंच नव्हती
" आणि हे असं बरोबर नाहीच. मी, माझे घर संसार हेच माझे आयुष्य, अशा गोष्टींसाठी खरंच माझ्याकडे वेळही नाही आणि इच्छाही नाही. "
आता ती त्याच्या समोर असलेल्या ग्लासातून येणाऱ्या वाफेकडे बघत होती.
" अगं मी मैत्री म्हणतोय तुला.. " त्याच्या चेहऱ्यावरचे हसू अजूनच फुलत होते.
" अरे घरची कामं, मुलांचा अभ्यास, स्वयंपाक, सासूची सेवा यातच दिवस कसा संपतो तेच कळत नाही आणि त्यातून हे सर्व करायचं म्हणजे... लोकांच्या नजरेतून लपवायचं, कोणी पाहीलं तर उगाच गावभर बोंबाबोंब, भांडणं, लोक सुद्धा छोट्या छोट्या गोष्टींचा बाऊ करतात... "
आता ती त्याच्या शर्टाच्या दुसर्‍या बटणाकडे बघत होती.
" अगं... मी मैत्री म्हणतोय तुला.. " त्याने हात किंचीत पुढे सरकवला. चेहरा हसरा ठेवूनच.
" मधल्या वर्षात ही भावना मेलीच होती रे माझी. मी तुला लांबूनच ओळखले होते तीन दिवसांपुर्वी.. पण टाळलं.. म्हटलं नको उगाच तो मोह.. " तिने क्षणभरच त्याच्या डोळ्यात पाहीले आणि पुन्हा तिची नजर ग्लासावर स्थिरावली..
" अगं मी मैत्री म्हणतोय तुला.. " आता तो जरा जोरानेच हसला.
तिच्या डोळ्यातून एक थेंब खाली टेबलावर पडला.. श्वास गरम होऊ लागले.. कानशीलं तापू लागली..
" खरंच रे.. माझे नाही जमणार आता तुझ्यासोबत... पण एक सांगू... हे असं फक्त मला तू विचारले होतेस.. वीस वर्षांपुर्वी.. आता पुन्हा तूच विचारतो आहेस. " तिच्या डोळ्यातून अश्रू टपटप खाली टेबलावर पडू लागले.
त्याने पुढे केलेला हात खिशात नेऊन, रुमाल काढला आणि तिच्या समोर धरला.. आणि म्हणाला..
" डोळ्यात बघ माझ्या..
याचसाठी
मी मैत्री म्हणतोय तुला.. कळतंय का??
फक्त मैत्री."
तिने डबडबल्या डोळ्यांनी त्याच्याकडे पाहीले.. रुमाल तसाच होता त्याच्या हातात. पदराने डोळे पुसले तसा त्याने रुमाल खिशात ठेवला आणि हात समोर केला.
आता ती त्याच्या हाताकडे पाहू लागली.. तोच हात... जो तिने वीस वर्षांपुर्वी स्पर्श करता करता निव्वळ भितीमुळे अस्पर्शित ठेवला होता.
तिचा हात त्याच्या हातावर अलगद विसावला. शरीरातून एक वीज गेल्यासारखी थरारली ती.
तो एकदम खुशीत बोलला...
" भाऊ... दोन कटींग पुन्हा येऊद्या. या जुन्या थंड झालेल्या घेऊन जा. नविन आणा चांगल्या वाफाळत्या..."
- बिझ सं जय (२० डिसेंबर, २०१६ )
"हो... तीच ती...
नक्कीच ती.. "
रस्त्याच्या पलीकडून डोळ्यांना चष्मा लावून हातात भाजीची कापडी पिशवी, ज्यात पांढराशुभ्र मुळा लांबूनही दिसत होता, एकंदरीत गबाळ्या साडीत चालत जाणाऱ्या तिला बघितल्या बघितल्या त्याला शाळेतले शेवटचे दिवस आठवले. दोघांनाही एकमेकांबद्दल आकर्षण होते. पण स्टोरी कधी बनलीच नाही. आता इतक्या वर्षांनी ती पुन्हा दिसतेय.
रस्ता ओलांडून तो तिच्या समोर जाऊन उभा राहीला. तिने बाजूने रस्ता काढला तसा तो बोलला..
" सुगंधा... तू सुगंधाच ना? "
पुढे गेलेली ती क्षणभर चपापली.
तीने मान वळवून त्याच्याकडे पाहीलं. चेहरा आठवेना...
"हो मी सुगंधाच, पण मी आपल्याला ओळखलं नाही? "
" हुश्श.. म्हणजे मी बरोबर होतो. सुगंधा... अग मी संजीव.. दहावी अ.. आर्यन.. ओळखलंस का आत्ता तरी.. " त्याने गालावर त्याचे सर्वांना आवडणारे हास्य आणलं.
" अय्या... संजीव.. किती बदललास तू? कसं रे ओळखणार? सेंडऑफ नंतर आता दिसतो आहेस. " तिचीही कळी खुलली.
" बघ की... पण मी तुला ओळखलं की नाही? आपण चेहरे विसरत नाही लवकर. आणि त्यातही आवडत्या लोकांचे तर नाहीच नाही. "
त्याच्या डोळ्यासमोर ती दहावीतली सोळा वर्षीय लाल रिबीनीत दोन शेंड्या बांधून गालाला हलकासा पावडरचा हात लावून, नेहमी नीटनेटकी राहणारी सुगंधा होती.
" काय म्हणतोस कसा आहेस? बाकी काय म्हणतोस? " क्षणभरापुर्वी तिचा खुललेला चेहरा अचानक हिरमुसला. तिच्या चेहऱ्यावरचे बदलणारे भाव एक सायक्रॅटीस्ट म्हणून त्याने पटकन ओळखले.
" मी मस्त आहे, तू सुद्धा छानच दिसतेयस की. जरा सुटली आहेस एवढीच, पण ते जनरल आहे. लग्न झालं की गृहीणींमध्ये तो फरक होतोच. " त्याची नजर तिच्या मानेच्या बाजूला दिसणाऱ्या काळ्या मण्यांवर गेली.
" हो रे. तू काय करतोस सध्या? " ती कोणत्यातरी अनामिक दडपणाखाली बोलत होती हे नक्की.
" मी डॉक्टर आहे.. सायक्रॅटीस्ट.. ते काय समोर माझे क्लिनीक आहे. घाईत नसलीस तर एक एक कटींग घेऊया ? "
त्याने तिच्या चष्म्यापलीकडे असणाऱ्या परंतू अत्यंत अस्वस्थ डोळ्यात पाहून विचारलं.
" नको... बरं दिसत नाही ते. तू माझा वर्गमित्र आहेस हे कोणाला कळले तर, लोक काय विचार करतील?
नको चहा वगैरे, चल मी निघते भेटू पुन्हा कधीतरी. " ती द्विधा मनस्थितीत होती नक्की, कारण तोंडाने जरी ती बोलत असली तरी ती एकाच जागी स्तब्ध उभी होती.
" ते बघ, नाक्यावरच चहाचे हॉटेल आहे दहा मिनीटे तर लागतील आणि पैसे मी देईन म्हणजे तर झालं " तो मोठ्याने हसला.
खरोखरच तिथे हॉटेल दिसत होते.
" अरे पण हे भाजी आणि हे सामान? " तिने पिशव्या वर करुन दाखवल्या.
" आपल्याला कुठे फाईव्ह स्टारला जायचंय? " पुन्हा गालातल्या गालात हसत तो म्हणाला.
"ओके, चल आता मला उशीर होतोय. " तीने पाय हॉटेलच्या दिशेने हलवले.
दुसऱ्या मिनीटाला ते हॉटेल मध्ये बसले होते.
" भाऊ.. दोन कटींग पटकन आणा मॅडम खुप घाईत आहेत " पुन्हा तसंच गोंडस हसला. पुढे बोलला...
" मी सांगितलं आता तू सांग काय चाललंय तुझे? कोणासोबत लग्न केलंस? आणि हा असा अवतार का? शाळेत तर एकदम नीटनेटकी रहायचीस तू? "
" काय सांगू शाळा संपली आणि दुसर्‍याच वर्षी बाबांनी लग्न लावून दिले... अनोळखी माणूस, नवीन घर यांना समजून घेता घेता.. पदरात मुलं पडली सुद्धा. दिवसभर घरातच काही नवीन करायला जायचं तर सतत नकार, नवरा चांगला आहे पण जुन्या विचारांचा. परक्या कोणाशी बोललेले आवडत नाही. वयात सुद्धा दहा वर्षाचा फरक, संसार आहे म्हणून चाललंय सर्व " ती बोलताना सारखी चष्म्याला हात लावत होती, सारखं त्याच्या डोक्यापलीकडून रस्त्यावरच्या लोकांकडे पाहत होती. तो तिला वाचत होता.
तेवढ्या संभाषणावरुन त्याला तिचा नेमका काय प्रॉब्लेम आहे ते समजून चुकलं.
" साब.. दो कटींग " असं बोलून चहावाला समोर वाफाळते काचेचे ग्लास ठेवून गेला सुद्धा.
" घे कटींग चहा.. आमच्या इथला स्पेशल. पण त्यासोबत तुला माझी मैत्रीही स्विकारावी लागेल. बोल आहे मंजूर? " एका हातात चहा आणि दुसरा हात त्याने तिच्या समोर केला.
ती चपापली.. तिने पहिल्यांदा त्याच्या डोळ्यात पाहीले.. ते अजूनही तसेच होते शाळेत असताना पाहीले होते तसेच.. मिश्किल आणि आव्हान देणारे. ती क्षणभर मोहरली तिचे ओठ विलग झाले आणि बोलली..
" नाही अरे, लग्न झालंय आता माझे, मुलं सुद्धा मोठी झालीत की संसार आहे माझा, नवरा आहे, प्रेमही करतो तो माझ्यावर.. " तिने चहाच्या ग्लासाकडे पाहत बोलणे सुरु केलेलं.
" अगं मी मैत्री म्हणतोय तुला.. " तो हसत हसत बोलला.
ती जणू त्याचे ऐकतंच नव्हती
" आणि हे असं बरोबर नाहीच. मी, माझे घर संसार हेच माझे आयुष्य, अशा गोष्टींसाठी खरंच माझ्याकडे वेळही नाही आणि इच्छाही नाही. "
आता ती त्याच्या समोर असलेल्या ग्लासातून येणाऱ्या वाफेकडे बघत होती.
" अगं मी मैत्री म्हणतोय तुला.. " त्याच्या चेहऱ्यावरचे हसू अजूनच फुलत होते.
" अरे घरची कामं, मुलांचा अभ्यास, स्वयंपाक, सासूची सेवा यातच दिवस कसा संपतो तेच कळत नाही आणि त्यातून हे सर्व करायचं म्हणजे... लोकांच्या नजरेतून लपवायचं, कोणी पाहीलं तर उगाच गावभर बोंबाबोंब, भांडणं, लोक सुद्धा छोट्या छोट्या गोष्टींचा बाऊ करतात... "
आता ती त्याच्या शर्टाच्या दुसर्‍या बटणाकडे बघत होती.
" अगं... मी मैत्री म्हणतोय तुला.. " त्याने हात किंचीत पुढे सरकवला. चेहरा हसरा ठेवूनच.
" मधल्या वर्षात ही भावना मेलीच होती रे माझी. मी तुला लांबूनच ओळखले होते तीन दिवसांपुर्वी.. पण टाळलं.. म्हटलं नको उगाच तो मोह.. " तिने क्षणभरच त्याच्या डोळ्यात पाहीले आणि पुन्हा तिची नजर ग्लासावर स्थिरावली..
" अगं मी मैत्री म्हणतोय तुला.. " आता तो जरा जोरानेच हसला.
तिच्या डोळ्यातून एक थेंब खाली टेबलावर पडला.. श्वास गरम होऊ लागले.. कानशीलं तापू लागली..
" खरंच रे.. माझे नाही जमणार आता तुझ्यासोबत... पण एक सांगू... हे असं फक्त मला तू विचारले होतेस.. वीस वर्षांपुर्वी.. आता पुन्हा तूच विचारतो आहेस. " तिच्या डोळ्यातून अश्रू टपटप खाली टेबलावर पडू लागले.
त्याने पुढे केलेला हात खिशात नेऊन, रुमाल काढला आणि तिच्या समोर धरला.. आणि म्हणाला..
" डोळ्यात बघ माझ्या..
याचसाठी
मी मैत्री म्हणतोय तुला.. कळतंय का??
फक्त मैत्री."
तिने डबडबल्या डोळ्यांनी त्याच्याकडे पाहीले.. रुमाल तसाच होता त्याच्या हातात. पदराने डोळे पुसले तसा त्याने रुमाल खिशात ठेवला आणि हात समोर केला.
आता ती त्याच्या हाताकडे पाहू लागली.. तोच हात... जो तिने वीस वर्षांपुर्वी स्पर्श करता करता निव्वळ भितीमुळे अस्पर्शित ठेवला होता.
तिचा हात त्याच्या हातावर अलगद विसावला. शरीरातून एक वीज गेल्यासारखी थरारली ती.
तो एकदम खुशीत बोलला...
" भाऊ... दोन कटींग पुन्हा येऊद्या. या जुन्या थंड झालेल्या घेऊन जा. नविन आणा चांगल्या वाफाळत्या..."
- बिझ सं जय (२० डिसेंबर, २०१६ )
