महेश

.... महेश ....
पेन्सिल, रब्बर, चॉकलेट, पेन, रिफील, फुलस्केप, पेनाची शाई भरायची असली तरी आम्ही महेश च्या दुकानात धाव घ्यायचो.
तीन फुट लांब, तीन फुट रुंद एवढंच त्याचे दुकान. या एवढ्याश्या दुकानात आपल्याला हवी असलेलीच वस्तू तो कसा ठेवत असेल याचं कुतूहल तेव्हा भयानक होतं.
कधी महेश नसला तरच आम्ही काका बोकाकडे जायचो, नाहीतर महेश कडे ती वस्तू सापडायचीच. त्याच्या दुकानातून मी हमखास एक वस्तू घ्यायचो...
चॉकलेट गोल्ड कॉईन.. बाकी कुठल्याही दुकानात ते मिळायचेच नाही. एका रुपयात एक कॉईन.
एवढ्या छोट्याशा दुकानात त्याने विंडो शॉपिंग करायला सुद्धा व्यवस्था केलेली होती. दुकानात आत जाणाऱ्या भागाला त्याने शोकेस बनवून घेतली होती. त्या शोकेस मध्ये.. खेळण्यातल्या लहान लहान गाड्या, व्हिडीओ गेम ( ९० -९२ साली या ब्लॅक न् व्हाइट गेम ची भयानक क्रेज आम्हा मुलांमध्ये होती), वेगवेगळे शो- पीस असायच्या.
शाळेत जाताना येताना त्याच्या दुकानातून काही ना काही घेणे व्हायचेच. मग ते १ रुपयाच्या ४ चिंच गोळ्या असो किंवा मग गंगा सुपारी. घरुन प्रत्येक शनिवारी १० रुपये खर्चाला मिळायचे.. पॉकेटमनी म्हणून. त्यातले ६ रुपये महेश च्या दुकानातच खर्च व्हायचे.
बरं कधी कधी तो एखादी गोळी जास्त सुद्धा द्यायचा, मग तिथून गुपचूप सटकायचो.. वाटायचं की चुकुन दिली असणार पण नंतर नंतर समजले की तो मुद्दाम प्रेमाने द्यायचा.
छान अर्ध टक्कल, चौकटींचा साधारण ढगळा शर्ट, जीन्स, नाकावर प्लॅस्टीक चा मोठा चष्मा. दुकानात आत बसायला जागा नसायची म्हणून तो बाहेरच टेबल टाकून बसायचा. त्याच्याच मागेच एक स्टोव्ह रिपेयर करणारा मुस्लिम चाचा. त्याचे आणि याचे नेहमी काही ना काही सुरु असायचं. दरवाजा इधर करो.. सामान अंदर लो. दुकानात गेलो की त्यांची बडबड ऐकायला मिळायची. महेश आपला म्हणून त्या स्टोव्ह वाल्याचा आपल्याला भरपूर राग. मराठी शाळेत असल्यामुळे प्रोजेक्ट वगैरे फारसे नसायचे त्यामुळे चित्र वगैरे कधी घ्यावी लागली नाही, पण तरीही ती नुसती बघायला मिळावी म्हणून उगाच त्याला काढायला लावायचो.
आम्ही सहावीला असताना WWF ची भयंकर लाट आली होती आम्हा मुलांमध्ये. २ नंबरचा अंडरटेकर सर्वांचा आवडता. त्याची चित्र मात्र विकत घ्यायचो त्याच्याकडून. घरी कपाटात मिळेल त्या जागी अंडरटेकर असायचा. अगदी फ्रिजवर सुद्धा अंडरटेकर चिकटलेला. संक्रांतीला तर १ रुपयाचे पतंग नेऊन नेऊन उडवायचो. बाबांकडून पतंगींसाठी पैसे मिळाल्यानंतर हाताला गुंडाळून दिलेला तो १० रुपयाचा मांजा न गुंतवता सोडायचा फार मोठं काम असायचे. संक्रांतीच्या आदल्या दिवशी मांजा भरुन घ्यायला त्याच्याकडे भरपूर गर्दी असायची. इतकी गर्दी की फुटपाथ पुर्ण भरुन जायचा. दोन कोडी रॉबर्ट, पाच तोळा मांजा घेतला की आमची संक्रांत संपायची.
दोन दुकानानंतर शाखा.. शाखेमधली सुद्धा माणसं तिथे असत.
हा माणूस इतका हसतमुख असायचा की कोणीही त्याचा राग करणारच नाही. दिवसातून चार फेऱ्या दुकानासमोरुन व्हायच्या. प्रत्येक फेरीला दोन मिनीटे थांबून त्या व्हिडीओ गेम मधले ऑटोमैटिक चालणारी चित्र बघणे हा छंदच आमचा. कधीतरी आईस हॉकी असे तर कधी ब्रीक गेम. मित्र कधी कधी घ्यायचे त्याच्याकडचे गेम. आम्हाला पैसे कमी पडायचे. मग विंडो शॉपिंग करत असताना कधीतरी तो गेम हातात द्यायचा खेळायला. तेव्हा मग हौस पुर्ण होत असे.
एक दिवस मात्र अचानक दंगे सुरु झाले. हिंदू मुस्लिम आपापसात मारामारी करु लागले. आमचा एरिया हिंदू बहुल त्यामुळे असणारे मुस्लिम एकदम गायब झाले, तो स्टोव्ह वाला चाचा सुद्धा यायचा बंद झाला.
एरियात कर्फ्यू लागलेला असला तरी लोकांना फिरुन द्यायचे. दंगेखोर किंवा गटागटाने आलं तरच पोलिसांचा गोळीबार व्हायचा. आमच्या बिल्डिंगच्या समोर असलेली गाडी तोडून फोडून जाळायचा प्रयत्न केलेला मी स्वतः बघितलेला. धोबीघाटात मुस्लिम भरपूर असल्याने तिथे भरपुर धुमश्चक्री चालायची....
अशाच एका सकाळी बाबा बातमी घेऊन आले की, महेशचं दुकान फोडलं.. सर्व सामान चोरुन नेलं लोकांनी. हिंदू -मुस्लिम काय असतं हे समजण्याचे वय नसताना निव्वळ महेश चे दुकान फोडलं म्हणून मुस्लिम लोकांना शिव्या दिल्या.
दुपारी मित्राकडे जातोय सांगून दुकान बघायला गेलो.. दुकानातल्या फळ्या रस्त्यावर जळत होत्या. काचांचा सडा फुटपाथवर पसरला होता. नेहमी खुणावणारे व्हिडीओ गेम गायब होते. चॉकलेट कॉईन तुडवलेले दिसत होते. फार राग आला, बाजूच्या चाचाचे दुकान सुद्धा फोडले होते. त्यावेळी असाच विचार की, महेश चे दुकान मुस्लिमांनी फोडलं म्हणून हिंदूंनी चाचाचे दुकान फोडलं.. बरं झालं.. मित्राकडे गेलो तेव्हा तिथेसुद्धा दंगलीचीच चर्चा सुरु होते.
मी विचारले महेशचे दुकान कोणी फोडलं ओ?
आलेल्या उत्तराने मी नखशिखांत हादरलो.
" हिंदूंनी फोडलं.
महेश कसला रे महम्मद तो. "
इतके दिवस महेश.. महेश करताना कधीही जाणवलं नव्हते की महेश मुस्लिम आहे आणि त्याचे खरे नाव महम्मद आहे...
८० हजाराचे नुकसान झाले असा अनधिकृत आकडा काकांकडून मिळाला होता.
दंगे शांत झाले. शाखा सुद्धा शांत झाली. काही दिवसांनी महेशच्या दुकानाचे काम सुरु झाले. फळ्या लागल्या, शो-केसमध्ये पुन्हा व्हिडीओ गेम दिसू लागले. सगळ्या वस्तू हळूहळू दुकानात यायला लागल्या.
नाही आला तो महेश..
त्याची बायको यायची. दुकान उघडायची... काकांना एक दिवस विचारलं की महेश का येत नाही??
" अरे तो आजारी आहे. झालेले नुकसान त्याला पेलले नाही. त्याच्यासोबत असलेल्या लोकांनीच त्याचे दुकान फोडले याचा धक्का त्याला सहन नाही झाला. "
त्याची बायको बघितल्यावर लक्षात आलं की तो मुस्लिम होता. महेश नव्हता तर तो महम्मद होता.
काही दिवसांनी दोन तीन दिवस दुकान उघडलेच नाही. चौथ्या दिवशी...
फळीला महेशचा फोटो टांगलेला होता.
महेश चा महम्मद होणे त्याच्या हृदयाने स्विकारले नाही.
ते बंदच पडले...
ज्या हृदयाने आम्हाला इतके प्रेम दिले त्याला आमच्याच माणसांनी बंद व्हायला भाग पाडले.
आज ही महेशचे दुकान हे महेशचे दुकान म्हणूनच ओळखलं जातंय. पण तिथे महम्मदही नाही आणि महेशही नाही.
त्याच्या फोटोतून तो आजही आम्हाला सांगतो की मी सुद्धा तुमचाच होतो... तुम्ही ओळखायला चुकलात.
- बिझ सं जय ( २० ऑगस्ट, २०१६ )